Bài viết được biên soạn bởi Nguyễn Việt Kiên
Cự Môn Cung Tật Ách Luận Giải
Sao Cự Môn lâm cung Tật Ách， chủ các chứng âm tổn、 ám thương、 bệnh phổi、 nhọt mọc ngầm、 ung thư dạ dày。 Sao Thiên Cơ đồng độ， Can Vị bất hòa hoặc tràng vị nhiều khí， trầm cảm。 Sao Thái Dương đồng độ， huyết áp cao， bệnh mắt ham chơi đau đầu、 hư hỏa lên cao。 Đà La đồng độ， bán thân bất toại。 Sao Thiên Đồng đồng độ， đau xương thần kinh tọa đau lưng cơ bắp từ từ rúc rỉa， hoặc các chứng nùng huyết bệnh chàm。 Lộc Tồn、 Hóa Lộc đồng độ， bệnh vị。 Hóa Kị， nhiều loại nhiệt miệng。
Bình Chú Về Cự Môn Cung Tật Ách
（1） Cự Môn Ngũ hành là Âm thổ， Âm thổ tại trong Trung Y tạng tượng học thuyết， chủ tì vị， tức hệ thống tiêu hóa， bất quá， tì là Âm thổ， vị là Dương Thổ， nên đâ phần chủ bệnh tì， nhưng mao bệnh của tì và vị， lại là ảnh hưởng lẫn nhau， có lúc khó mà phân biệt đó。 (Nguyễn Việt Kiên dịch theo nguyên văn tài liệu nên sẽ có nhiều bạn nói rằng Cự Môn là Thủy chứ sao lại là Thổ, vấn đề này mỗi học phái có cái lý lẽ riêng nên cũng không quan tâm lắm, chỉ cần biết ứng dụng của lý thuyết có dùng được hay không mà thôi).
（2） Nguyên văn đề cập đến Cự Môn cung Tật Ách chủ ［bệnh phổi］， đây tựa hồ là cùng Cự Môn Âm thổ không có liên quan， vì vậy， tất phải từ trong quan hệ Ngũ hành sinh khắc của Trung Y hiểu rõ。 Ngũ hành tương sinh là： Kim sinh Thủy， Thủy sinh Mộc， Mộc sinh Hỏa， Hỏa ssinh Thổ， Thổ sinh Kim。 Kim muốn có thể sinh trưởng vượng thịnh， cần phải Thổ khỏe， vì vậy， Thổ nếu như hư nhược， thì Kim cũng không mạnh， vì vậy mà dễ dàng dẫn đến bệnh， tại trong tạng tượng， Tì là Thổ， Phổi là Kim， nên nếu là Cự Môn nhược， tại dưới tinh tượng phối hợp， liền chủ bộ phận phổi sinh bệnh， tức hệ thống hô hấp bệnh tật。
（3） Nguyên văn chỗ nói ［âm tổn］， là chỉ vì công năng tiêu hóa không tốt， tức mao bệnh do Tì Vị hư nhược dẫn đến， bệnh nhân gầy đi， dễ dàng cảm nhiễm các loại mao bệnh。 Cự Môn cung Tật Ách Lấy gặp Kình Dương、 Đà La、 Hóa Kị、 Thiên Hình là chuẩn xác， đây cũng là tinh hệ của ung thư dạ dày。
（4） Như là nhọt mọc ngầm， thì là cơ thể bị cảm nhiễm hoặc nguyên nhân khác dẫn đến thối rữa sưng tấy， tại trong tinh hệ của Cự Môn Hóa Kị、 Đà La、 Thiên Hình， càng gặp Thiên Hư và Đại Hao， là khắc ứng。 Cái tinh hệ tổ hợp này， nếu xuất hiện ở cung Tật Ách nguyên cục， mà cung Tật Ách Lưu niên là Vũ Khúc Hóa Kị Hỏa Tinh các loại cùng cung vị của bệnh phổi có liên quan， thì chủ bệnh phổi， càng là phổi kết hạch。
（5） Thiên Cơ Cự Môn cung Tật Ách， Cự Môn chủ Tì Vị， Thiên Cơ chủ gan mật， đây là tinh tượng của ［Can Vị bất hòa］， bệnh trạng cụ thể là ［tràng vị nhiều khí， trầm cảm］， nếu đánh đồng với tiêu hóa không tốt、 đau dạ dày các loại。 Cự Môn Hóa Kị hoặc Thiên Cơ Hóa Kị là chuẩn xác。
（6） Thái Dương Cự Môn cung Tật Ách， đây lấy Thái Dương làm chủ， Cự Môn là phụ， thuộc về tượng của Can hỏa thượng viêm、 Can Dương thượng kháng， tức nguyên văn chỗ nói ［cao huyết áp、 bệnh mắt đau đầu、 hư hỏa thăng cao］ v.v， Thái Dương Hóa Kị càng chuẩn。
（7） Cự Môn cung Tật Ách cùng Đà La đồng độ， nguyên bản Bân Triệu Công đoán là ［bán thân bất toại］， đây hoặc là trưng nghiệm của trúng gió， nhưng cần lấy cùng Thái Dương Hóa Kị đồng độ là hợp， đây là trọng bệnh do huyết dịch hệ thống tuần hoàn dẫn đến， Ngũ hành thuộc tâm， là Thái Dương nơi chủ。
（8） Thiên Đồng Cự Môn cung Tật Ách， là bệnh về da dẻ hoặc tinh hệ của bệnh xương， thường thấy nhất đích thị là ［đau xương thần kinh tọa、 đau lưng］ v.v， cũng chủ ［nùng huyết bệnh chàm］， tức các loại da dẻ cảm nhiễm， như nấm ngoài da、 nhọt độc các loại。 Đến nỗi cơ bắp teo lại các loại sự tình huống， tức là gầy đi， lấy gặp Thiên Hư Đại Hao là chuẩn xác。
（9） Cự Môn cung Tật Ách hội Lộc Tồn、 Hóa Lộc， càng là đồng độ， vì song lộc có ý vị của phong phú， mà Cự Môn thì là hệ thống tiêu hóa， nên chủ hệ thống tiêu hóa hấp thu quá nhiều， tức là bệnh Tì Vị do ăn uống quá lượng dẫn đến， như tiêu hóa không tốt、 đau dạ dày v.v。 Nên tiết chế ăn uống là cần thiết。
（10） Lưu niên lưu nguyệt Cự Môn Hóa Kị kiến sát Hình， như cung Tật Ách nguyên cục tính chất tốt đẹp， chỉ chủ nhiệt miệng mà thôi。
Tìm hiểu thêm về 14 Chính Tinh ở cung Tật Ách:
Tìm hiểu thêm về Cự Môn ở các cung vị:
